ଭାରତର ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟର ସମ୍ବଲପୁର ଠାରୁ ପ୍ରାୟ 15 କିଲୋମିଟର (9 ମାଇଲ) ମହାନଦୀ ନଦୀ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ହିରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଦୁନିଆର ସବୁଠାରୁ ଲମ୍ବା ମାଟି ବନ୍ଧ | ଡ୍ୟାମ ପଛରେ 55 କିଲୋମିଟର (34 ମାଇଲ) ଲମ୍ବ ହିରାକୁଦ ଜଳଭଣ୍ଡାରର ଏକ ହ୍ରଦ ବିସ୍ତାର ହୋଇଛି | ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହା ବହୁ ପ୍ରମୁଖ ବହୁମୁଖୀ ନଦୀ ଉପତ୍ୟକା ପ୍ରକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ | ଅଗଷ୍ଟ 2022 ରେ ଏହାକୁ ରାମସର ସାଇଟ୍ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି। ପରାଦ୍ୱୀପ ହିରାକୁଦ୍ ଜଳଭଣ୍ଡାରର ଏକ ଚରମ ସ୍ଥାନରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ |
ଏହା ବେଲପାହର-ବନହରପାଲି ପରିସରର କୁମାରବନ୍ଧ ଗ୍ରାମ ନିକଟରେ ଯାହା ସମ୍ବଲପୁର ଠାରୁ 90 କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହା ହିରାକୁଦ ଡ୍ୟାମରୁ ଲଞ୍ଚ ଦ୍ୱାରା ପହଞ୍ଚିପାରିବ, ଏହା ନଦୀ ଦେଇ 10 କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ଦ୍ୱୀପଟି ଏକ ଜଳମଗ୍ନ ପାହାଡ, ଏବଂ ହିରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ ନିର୍ମାଣ ପୂର୍ବରୁ ଏହା ଏକ ବିକଶିତ ଗ୍ରାମ ଥିଲା | ପୁନ ବିସ୍ଥାପନ ଅବଧି ମଧ୍ୟରେ। ହିରାକୁଦ ଡ୍ୟାମର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଉପକୂଳ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ବନ୍ୟା ପରିସ୍ଥିତି ଯାଞ୍ଚ କରିବା। କିନ୍ତୁ, ଏହି ବନ୍ଧର ନିର୍ମାଣ ଓଡିଶାର ପଶ୍ଚିମ ଭାଗର ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ବହୁତ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା | ହିରାକୁଦ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାୟ 150,000 ଲୋକ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରାୟ 22.000 ପରିବାର ବିସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲେ।
ଏବେ ଜଣା ପଡିଚି ବିଦେଶୀ ମାନେ ଏବେ ହୀରାକୁଦକୁ ନଜର ରେ ରଖିଛନ୍ତି ଆଉ ତାକୁ ନବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଇଛା କରୁଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ କଣ ପାଇଁ ?ଆଗ କାଳରେ ମାଳିକା ରେ ଲେଖା ଯାଇଛି ହୀରାକୁଦ ର ପଙ୍କ ରେ ଯାହା ଅଛି ତାହା ୫୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡିଶା ବାସୀ ଚଳିଯିବେ ।କିଛି ବି ଅସୁବିଧା ହବ ନାହିଁ ।ଆଉ ମାଳିକାରେ ଲେଖା ଯାଇଛି ଦୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ ପାଣି ଭିତରେ ହୀରା ଦେବତା ରହୁଛନ୍ତି ଆଉ ସେ ସେହି ପାଣିରେ ବୁଡିକି ରହିଛନ୍ତି। ଆଉ ପାଣି କମିଲେ ତାଙ୍କ ମନ୍ଦିରର ଚୁଳି ଦେଖାଯାଏ ମାଳିକାରେ ଲେଖା ହୋଇଛି ଯେ ସେହି ମନ୍ଦିର ପାଖରେ ବହୁତ ସାରା ହୀରା ଅଛି ଯାହା ଆମ ପିଢିଉପରେ ପିଢ଼ୀ ତାକୁ ନେଇ ଚଳିଯିବେ।ଆଉ ତାଙ୍କ ପାଣି ପାଖ ରେ କେହି ଯିବା ପାଇଁ ସାହସ କରନ୍ତି ନାହିଁ ସେଠି ବହୁତ ଗଭୀର ଥାଏ ସବୁ ଲୋକ ଯିବା ପାଇଁ ଡରନ୍ତି ।ଆଉ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ ପଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ହୀରା ଅଛି ଯାହା କିଛି ଲୋକ ଏହି କଥା ଜାଣିଛନ୍ତି ।ଆଉ ସେଇଠି ପାଇଁ ବିଦେଶୀ ଲୋକ ମାନେ ହୀରାକୁଦ ଡେମ ଉପରେ ନଜର ରଖିଛନ୍ତି ।